Narracje górnicze z terenu Zabrza. Kopalnia to je do mie wszystko, red. B. Linek, Zabrze 2016.

Monografia opisuje wybrane fenomeny kultury górniczej współtworzącej kulturę niematerialną Górnego Śląska. Opis historyczny wybranych zjawisk został zestawiony z pamięcią górników kopalń węgla kamiennego zarejestrowaną w trakcie prowadzenia badań terenowych.

Publikacja została podzielona na trzy części, z których pierwsza omawia zagadnienie tożsamości górników budowanej w oparciu o miejsce, w którym pracują i żyją. Analizie poddano problem interakcji między kopalnią a pracującymi w niej ludźmi, by zbadać, na ile miejsce wykonywania codziennych obowiązków jest w stanie ukształtować grupę i wpłynąć na relację między pracownikami, a także na nich samych. Zanalizowano także zagadnienie tożsamości tych górników Zabrza, którzy zmienili miejsce zamieszkania, wyjechali ze Śląska do Niemiec. Badano, czy ich tożsamość ukształtowała kopalnia czy stary lub nowy heimat. Zanotowane górnicze opowieści wskazują, że znaczącym elementem górniczej tożsamości jest socjolekt, który powstał w kopalni, a zaznajomienie się z nim było i jest warunkiem koniecznym dla funkcjonowania członków grupy w warunkach zawodowych i jednym z podstawowych determinantów przynależności do grupy.

Druga część książki opisuje ich funkcjonowanie w życiu zawodowym pracowników kopalń: przebieg drogi zawodowej (wiążącej się z wyborem zawodu lub przymusem zatrudnienia), funkcjonowanie w ramach hierarchii górniczej, wartości etyczne towarzyszące pracy, emocje wiążące się z wykonywanymi obowiązkami są elementem górniczego kodu kulturowego, którego ponowne odczytanie okazało się konieczne ze względu na zachodzące zmiany. Z kolei wartość symboliczna i społeczna pozdrowień górniczych, munduru, zwyczajów pobożnościowych i świątecznych, wierzeń demonologicznych czy górniczych przywilejów determinuje „język” górniczej kultury korporacyjnej.

W trzeciej części omówiono z kolei te wartości, symbole i tradycje, na których opiera się życie prywatne (rodzinne) pracujących w kopalniach: sytuację mieszkaniową, relacje rodzinne i pozycję żony w rodzinie górników Zabrza, dzieciństwo (jako własne opowiadających oraz ich dzieci), obyczaje kulinarne oraz spędzanie wolnego czasu i funkcjonowanie tradycji ogródków. Całość powinna się stać przyczynkiem do poznania górników żyjących tu i teraz w Zabrzu jako grupy cechującej się swoją własną tożsamością konstruowaną w oparciu o różnorodne komponenty korporacyjnego pejzażu kulturowego.

Monografia powstała w efekcie realizacji projektu naukowo-badawczego, prowadzonego w oparciu o środki Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu „Dziedzictwo kulturowe, priorytet: Kultura ludowa i tradycyjna” oraz miasta Zabrze.

Projekt naukowo-badawczy, którego integralną częścią jest monografia otrzymał wyróżnienie w konkursie Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2016 oraz wyróżnienie w kategorii publikacje w konkursie Wydarzenie Muzealne Roku 2016 Marszałka Województwa Śląskiego.

Cena 15 zł